Asertywność – wprowadzenie, definijca i zalecenia

Jak być asertywnym bez utraty siebie

Asertywność - wstęp

Konwencjonalna mądrość mówi, że asertywni ludzie ciągle idą do przodu. Mówią innym, co myślą, proszą o to, czego potrzebują, np. o podwyżki i nie akceptują odmowy.

A więc, co mają zrobić osoby nieasertywne, jeśli ich firma nagradza takie działania? Nie martw się, jeśli jesteś nieśmiały lub bardziej powściągliwy. Możesz poprosić o to, czego potrzebujesz i dostać to, czego chcesz, będąc jednocześnie sobą.

Co mówią eksperci o asertywności ?

Menedżerowie potrzebują pewnego stopnia pewności siebie, aby być skutecznym. „Odpowiednia ilość asertywności, szacunku dla innych i inteligencji jest tym, co czyni świetnego lidera” - mówi Lauren Zander, współzałożycielka i prezes nowojorskiej firmy coachingowej Handel Group oraz autorka książki „Designing Your Life”.

Musi być zachowana równowaga. „Istnieje czuły punkt asertywności. Jeśli jesteś poniżej niego, nie odnajdziesz swojej drogi. Jeśli jesteś ponad nim, nie dogadasz się z innymi” - mówi Daniel Ames, profesor zarządzania w Columbia Business School i autor książki „Pushing Up to a Point: Asertiveness and Effectiveness in Leadership and Interpersonal Dynamics”.

Dobrą wiadomością jest to, że bycie nieśmiałym nie jest trwałym stanem. „Asertywności można się nauczyć” - mówi Zander. Kluczem jest zrozumienie kontekstu, ocena zachowania, a następnie wprowadzenie odpowiednich zmian.

Czym jest asertywność? Co to jest asertywność?

Definicja asertywności:

• asertywność jest umiejętnością interpersonalną, dzięki której prezentujesz zdrową pewność siebie, broniąc własnego zdania, a jednocześnie szanując prawa innych.

Kiedy jesteś asertywny, nie jesteś ani bierny, ani agresywny, tylko bezpośredni i uczciwy.

Nie oczekujesz, że inni ludzie będą wiedzieć, czego chcesz, więc prosisz o to, czego potrzebujesz, spokojnie i z przekonaniem.

Poznaj kontekst

Asertywność nie jest powszechnie uznawana za cechę pozytywną. Zanim wprowadzisz zmiany w swoim zachowaniu, poznaj lepiej miejsce, w którym pracujesz. Czy kultura - narodowa, regionalna lub organizacyjna - naprawdę ceni siłę?

Czy może pracujesz w miejscu, gdzie przekonujące, spokojne podejście jest czasem bardziej cenione?

To, czy twoja asertywność zostanie nagrodzona, zależy również od twojej płci. Avivah Wittenberg-Cox, prezes zarządu 20-first, jednej z wiodących na świecie firm konsultingowych zajmujących się kwestiami gender, autorka książki „How Women Mean Business” ostrzega, że kobiety, które proszą o to, czego chcą, są często określane jako „złośliwe i agresywne”.

Ames zgadza się: „Zakres tolerancji dla kobiet jest mniejszy”. Dlatego należy zastanowić się nad konsekwencjami swojego zachowania, zanim wprowadzi się zmiany.

Oceń swój poziom asertywności.

Możesz to zrobić, oceniając własne zachowanie lub prosząc innych o pomoc. Zander sugeruje, byś zadał sobie pytanie: „Czy chcesz porozmawiać z kimkolwiek o tym, czego chcesz?”. Większość ludzi odpowie na to pytanie z pewnymi zastrzeżeniami, co wskazuje na potrzebę przezwyciężenia strachu i częstszego wyrażania opinii.

Ames sugeruje również, abyś uzupełnił „inwentarz sukcesu”, aby sprawdzić, czy twój styl jest skuteczny. Przez określony czas - kilka tygodni lub miesiąc - przed rozpoczęciem dyskusji lub spotkania, zadaj sobie pytanie „Co chcę osiągnąć w tej sytuacji?”. Następnie oceń swoje wyniki: „Czy otrzymałem to, czego chciałem?”. W ten sposób stworzysz ścieżkę sukcesu i będziesz wiedzieć, jak zmodyfikować swój styl.

Obiektywna ocena własnego zachowania może być trudna. Związek pomiędzy tym, co myślimy, robimy, a tym, co widzą inni, jest niewielki. Często to tylko przypadek. Dlatego lepiej otrzymać feedback od zaufanych współpracowników lub przeprowadzić ocenę 360 stopni.

Asertywność | Wyznacz sobie cele i trzymaj się ich

Jeśli w swojej ocenie stwierdzasz, że powstrzymujesz się w sytuacjach, w których nie powinieneś, zadaj sobie pytanie, czego nie mówisz i dlaczego milczysz.

Następnym razem, gdy będziesz w podobnej sytuacji, przećwicz, co i jak masz zamiar powiedzieć. Ames i Zander sugerują, że trzeba zmierzyć się z określonym i ograniczonym czasowo celem behawioralnym. Na przykład daj sobie tydzień na zainicjowanie trzech trudnych rozmów z kolegami.

Albo postanów, że przez następne dwa tygodnie, gdy będziesz brać udział w dyskusji grupowej, przemówisz w ciągu pierwszych dwóch minut.

„To właśnie stopniowe kroki prowadzą do tej prawdziwej zmiany. Jeśli Ci się uda, wyznacz inne zadanie i trzymaj się go. Jeśli to nie działa, nie martw się. Wybierz inny cel. Podejdź do tego na luzie” - mówi.

Asertywność | Buduj relacje

Często ludzie powstrzymują się, ponieważ czują się nieswojo, nie znają innych, albo boją się tego, co oni mogą pomyśleć. „Moje doświadczenie z powściągliwymi, nieśmiałymi ludźmi polega na tym, że kontekst relacji ma dla nich znaczenie” - mówi Ames.

Dlatego może to pomóc w poznawaniu ludzi spoza pracy.

„Nawiązuj relacje z kolegami z pracy, którzy są tylko zwykłymi znajomymi. Uspołeczniaj się z kolegami w sposób, który przełamuje bariery. Będziesz mniej powściągliwy w mówieniu, jeśli czujesz się swobodnie w towarzystwie” - proponuje Ames.

Mów tak, żeby druga osoba nie czuła się oskarżana czy winna. Prosto, bezpośrednio, zwięźle.

Asertywność | Bądź wierny sobie

Zmiana stylu na bardziej asertywny może być nieautentyczna, ale nie musi tak być. Nie zmieniasz swojej osoby; podejmujesz świadome decyzje o tym, jak się zachowujesz. „Nie myślcie, że musicie zdobywać się na chłód, by to potwierdzić. Zachęcam do bycia przyjaznym i empatycznym, jednocześnie dbając o zaspokojenie swoich potrzeb” - mówi Ames.

Znajdź swój własny styl zamiast próbować naśladować innych.

Dotyczy to szczególnie kobiet. „Kobiety muszą mieć świadomość, że stawanie się bardziej podobnymi do mężczyzn nie jest odpowiednie” - mówi Cox.

Nie trzeba być asertywnym w każdej sytuacji każdego dnia. „Możesz pokazać swoją rywalizującą naturę, gdy jest to korzystne, a innym razem być bardziej uczynnym” - mówi Ames.

Asertywność | Uważaj, czy nie przekraczasz granicy

Granice to zasady i ograniczenia, które sam tworzysz, aby określić, co akceptujesz, a czego nie. Nie chcesz, żeby ludzie cię wykorzystywali, ale też nie chcesz, żeby myśleli, że jesteś despotą. Ustalenie granic pozwoli Ci poznać, kiedy możesz powiedzieć "tak", a kiedy musisz powiedzieć "nie".

Zander ostrzega, że nadmierna asertywność często jest interpretowana jako autopromocja lub arogancja. Kontroluj wpływ, jaki wywierasz na innych. „Koszty nadmiernej asertywności nie są dla nas oczywiste. Jeśli krzyczysz na podwładnego, może zrobić to, o co prosiłeś, ale może również wrócić do domu i zaktualizować swoje CV”  - mówi Ames.

Upewnij się, że twoje starania są dobrze zaplanowane. „Asertywność ceni się najbardziej, gdy jest korzystna dla zespołu” - mówi Zander.

Asertywność | Zrozum i zaakceptuj różnice

Asertywność nie oznacza lekceważenia punktu widzenia innych ludzi. Nie pozwól, aby różnice cię zdenerwowały lub sprawiły, że się złościsz; pamiętaj, że inne zdania nie muszą oznaczać, że ty masz rację, a druga osoba jest w błędzie.

Słuchaj z szacunkiem i nie przerywaj, kiedy ktoś mówi.

Bycie asertywnym może sprawić, że poczujesz się podekscytowany i mogą tobą targać emocje. Kiedy wyrażasz siebie, naucz się pozostawać spokojnym; to sprawi, że będziesz bardziej pewny siebie i zrelaksujesz się.

Pamiętaj, aby normalnie oddychać i zwracać uwagę na język ciała i kontakt wzrokowy.

Zasady asertywności - do zapamiętania

• Oceń swój stopień asertywności i poproś innych o feedback.
• Ustal realistyczne cele, aby wprowadzać niewielkie zmiany w zachowaniu i trzymaj się ich.
• Nawiązuj kontakty z kolegami spoza pracy, aby czuć się bardziej komfortowo podczas przemówień.
• Nie zakładaj, że asertywność jest zawsze dobra - zarówno sytuacja, nad którą pracujesz, jak i twoja płeć, mają znaczenie.
• Nie naśladuj czyjegoś zachowania - możesz się zmienić, pozostając jednocześnie wiernemu sobie.
• Nie bądź agresywny - bierz również pod uwagę uczucia innych.
  
  

Asertywność - między uległoscią, a agresywnoscią

Na tym polega  różnica pomiędzy tymi trzema rodzajami zachowań. Jakie są jednak przyczyny i skutki konkretnej postawy? Jak je rozpoznać i jak sobie z nimi radzić?
 
Zachowanie uległe
Przyczyną zachowań uległych może być lęk wobec ludzi, obawa utraty sympatii, chęć unikania konfliktów. Polegają na szanowaniu praw innych przy jednoczesnym lekceważeniu własnych praw.

Zachowania uległe charakteryzują się tym, że sprawy innych osób stawiamy ponad własny interes, często rezygnując z własnych celów, marzeń i potrzeb.
 
Lekceważąc własne prawa, dajemy innym przyzwolenie na naruszanie ich. Rezygnujemy z okazywania własnych potrzeb, odczuć i poglądów. Odkłądamy w sobie wiele spraw, co skutkuje nagromadzeniem się złości i wewnętrznych urazów.

Zachowania uległe często prowadzą do tego, że:

• tracimy poczucie własnej wartości,
• czujemy się skrzywdzeni,
• odczuwamy silną frustrację,
• zachęcamy innych do dominacji,
• wybuchamy agresją – na skutek nagromadzenia się przykrych uczuć,
• nie osiągamy tego, co zamierzaliśmy,
• jesteśmy wykorzystywani.
  
  

Niewerbalnymi sygnałami postawy uległej są: proszący głos, unikanie kontaktu wzrokowego, pochylona, skulona sylwetka. Trening asertywności w przypadku osób, które prezentują zachowania uległe, polega na zwiększaniu egzekwowania praw własnych.

Agresywność
Przyczyną zachowań agresywnych może być chęć zwrócenia uwagi innych na siebie, poczucie wyższości, potrzeba dominacji. Agresywność bywa często mylona z asertywnością. W przypadku zachowań agresywnych sytuacje są spostrzegane jako pole bitwy, a celem staje się wygrana własna i pokonanie pozostałych.

Nie liczymy się ze zdaniem innych, nie słuchamy ich, podejmujemy decyzje , w których nie uwzględniamy praw innych. Zdarza się, że dominujemy nad innymi, próbując ich upokorzyć. Agresywne zachowanie często doprowadza do konfrontacji, wywołuje agresywną odpowiedź.

Zachowując się w sposób agresywny, narażamy się na to, że:

• wpadniemy w konflikt,
• stracimy szacunek do samych siebie,
• stracimy szacunek do innych,
• stracimy sympatię innych,
• osiągniemy rezultaty przeciwne do zamierzonych.
  
  

Niewerbalnymi sygnałami postawy agresywnej jest krzyk, podniesiony ton głosu, gwałtowna gestykulacja. Trening asertywności w przypadku osób, które prezentują zachowania agresywne, polega na zwiększaniu egzekwowania praw innych.

Asertywność
Przyczyną zachowań asertywnych jest potrzeba realizacji wytyczonych celów życiowych, otwartość na drugiego człowieka, tolerancja oraz chęć kierowania swoim życiem. Konsekwencją postawy asertywnej jest budowanie jasnych i czytelnych relacji z innymi, pewność siebie i swoich poglądów oraz poczucie kontroli w różnych sytuacjach życiowych.
 
Niewerbalnymi sygnałami postawy asertywnej jest spokojny głos, wyprostowana sylwetka ciała, nawiązywanie kontaktu wzrokowego z rozmówcą.

Trening asertywności w przypadku osób asertywnych zazwyczaj polega na rozwijaniu, wzmacnianiu i utrwalaniu zachowań asertywnych.
 
Człowiek asertywny zakłada, że jego prawa są jednocześnie prawami drugiego człowieka. Asertywność nie jest wrodzona – nie jest cechą osobowości, ale postawą, wzorcem zachowań ukształtowanym na bazie doświadczeń człowieka. Postawy i zachowania człowieka mogą ulec zmianie, jednak jest to trudne i czasochłonne.

Szukasz nowości z obszaru HR, szkoleń czy team building'u?
Polub nas i otrzymuj informacje na bieżąco!