Na czym polega myślenie sieciowe?

Jak funkcjonują współczesne firmy?

Prowadzenie firmy jest niczym kierowanie statkiem na wzburzonym morzu. Stale zaostrzająca się konkurencja, mało stabilna sytuacja polityczna, gwałtowne, napędzane dynamiką mediów społecznościowych ruchy obywatelskie, działania oddolne czy grupy protestu – wszystko to i wiele innych czynników wpływa na to, że świat jest nieustannie poddawany gwałtownym zmianom.

Firmy muszą dostosowywać się do tych zmian – wybierać inną grupę klientów, rozszerzać lub całkowicie zmieniać ofertę czy unowocześniać proces produkcji. Stąd modne w biznesie – alianse, fuzje, przejęcia czy outsourcing. Trzeba nieustająco trzymać rękę na pulsie świata i mieć baczenie na coraz więcej spraw.

Dodajmy do tego również to wszystko, co dzieje się wewnątrz przedsiębiorstwa – pracę poszczególnych działów, filii i oddziałów. To wszystko tworzy równie skomplikowany mechanizm ścierających się kompetencji, rywalizacji i współpracy.

Zarządzając firmą, trzeba te wszystkie interakcje, oddziaływania i tarcia brać pod uwagę. To jest fundament myślenia sieciowego.

Myślenie sieciowe w biznesie opiera się na takim zarządzaniu firmą, które bierze pod uwagę całą skomplikowaną sieć zależność, odniesień i oddziaływań w jakiej funkcjonuje firma.

Podstawy myślenia sieciowego

Autorami metodyki myślenia sieciowego są szwajcarscy naukowcy: Peter Gomez, Hans Urlich i Gilbert J. B. Probst.

Naukowcy wyróżnili siedem podstaw myślenia sieciowego:

Całość i część

System (czyli w omawianym przypadku firma) to część istniejącej całości ( wiele firmy tworzy branżę, czy ważny segment gospodarki danego kraju). System zawiera wiele różnych elementów, a od innych systemów jest oddzielony granicą  zewnętrzną, którą jest otoczenie ( otoczenie to np. porządek ekonomiczny czy ustrój polityczny, w którym działa firma).

Sieciowość

Aby zrozumieć działanie systemu należy poznać związki między jego elementami. Wewnątrz systemu ( w firmie, między jej oddziałami czy filiami) zachodzą wzajemne relacje i oddziaływania – pozytywne i negatywne.

Otwartość

Wzajemne oddziaływania występują  nie tylko wewnątrz systemu, ale również między nim a otoczeniem. Żaden system ( tj. przedsiębiorstwo) nie jest całkowicie autonomiczny. Firma musi się dostosowywać do wymogów otoczenia.

Złożoność

Systemy społeczne i ekologiczne mogą przyjmować wiele różnych stanów. Nigdy nie są czymś stałym i stabilnym. Podlegają ciągłej zmianie. W związku z tym i ciągłej zmianie podlega funkcjonująca w nich firma.

Porządek

Sposób działania systemu można zaobserwować i zinterpretować. Sposób działania firmy tworzy się w oparciu o reguły, które ograniczają swobodę poszczególnych jej elementów.

Prowadzenie

Są dwa sposoby na kierowanie firmą: sterowanie i regulowanie. Sterowanie to takie kierowanie przedsiębiorstwem, aby działało ono w określony sposób. Regulowanie to dopasowanie firmy do otoczenia. Podstawą działania obu sposobów jest informacja.

Rozwój

Celem sterowania lub regulowania jest rozwój, czyli w tym wypadku rozwój przedsiębiorstwa.

Zalety metody myślenia sieciowego

Posługiwanie się metodą myślenia sieciowego umożliwia:

• spojrzenie na problem z różnych punktów widzenia
• uzyskanie odpowiedniej definicji problemu
• ujęcie i zbadanie sieci wzajemnych oddziaływań poszczególnych elementów działających w firmie
• odkrycie barier w  procesie decyzyjnym
• lepsze zrozumienie zachodzących  procesów, tych wewnątrz firmy, jak i tych mających miejsce w jej otoczeniu
• uniknięcie uproszczeń w analizie problemu i wdrożenia zbyt łatwych  rozwiązań, które na dłuższą metę niczego nie wniosą
• sformułowanie pewnych reguł kształtowania i prowadzenia firmy
• wdrożenie procesu zmian, uczenia się i rozwoju
  
  

Wady myślenia sieciowego

Metoda zakłada, że firma nie jest systemem autonomicznym

W związku z tym istnieje konieczność dopasowania systemu do otoczenia. Nie wszystkie możliwości rozwoju są dostępne, ponieważ napotykają na opór środowiska, w którym działa firma. To może sprawiać, że zbyt śmiałe pomysły na rozwój firmy porzucane są już na wstępnym etapie.

Trudno jest prognozować przyszłość

We względu na mnogość czynników oddziaływujących na firmę nie sposób precyzyjnie określić przyszłego kierunku zmian i rozwoju.

Czas

Posługiwanie się metodą myślenia sieciowego zakłada, że na rozwiązanie problemów potrzeba więcej czasu niż przy zastosowaniu innych metod zarządzania.

Najczęstsze błędy menadżerów, które ujawnia myślenie sieciowe

Metoda myślenia sieciowego stara się ująć problemy występujące w firmie w całej ich złożoności. Jest to metoda przysłowiowego dzielenia włosa na czworo. Znakomicie uwypukla ona również najważniejsze błędy, jakie popełnia kadra zarządzająca.

Oto te błędy:

• problemy są czymś jasnym i klarownym, trzeba je tylko precyzyjnie sformułować
• każdy problem wynika  tylko z jednej przyczyny
• żeby zrozumieć sytuację wystarczy diagnoza stanu obecnego
• kierunek niezbędnych zmian w firmie można prognozować
• każdą sytuację kryzysową można opanować,  jedynym pytanie jest: za jaką cenę?
• rozwiązania problemu można się podjąć w dowolnym momencie
• po rozwiązaniu, problem można odłożyć ad acta. Nigdy nie powróci.
  
  

Jak działać zgodnie z metodą myślenia sieciowego?

Metoda myślenia sieciowego opiera się na 6 fazach:

Ustalenie celów i modelowanie sytuacji problemowej

Ten etap polega na ustaleniu listy rzeczy/kwestii/problemów w firmie, które należałoby   zmienić. Należy poddać analizie wpływ omawianych problemów na firmę. Jakich obszarów dotykają? Jakie i gdzie perturbacje wywołują?

Analiza oddziaływania

Zgodnie z myśleniem sieciowym w tym momencie należy zastanowić się jaki lek, na firmowe kłopoty, należy zastosować. Jaki będzie on miał wpływ na poszczególne elementy firmy? Gdzie ( w jakim oddziale, na jakim etapie produkcji) przyniesie najlepsze efekty?  Analiza powinna obejmować rodzaj oddziaływania, intensywność oddziaływania i czas oddziaływania.

Interpretacja możliwości zmian sytuacji

Celem tej fazy jest budowanie scenariusz hipotetycznych reperkusji, które mogą wywołać wprowadzane zmiany. Scenariusze muszą być trzy: optymistyczny, pesymistyczny i najbardziej prawdopodobny. Pozwoli to być przygotowanym kadrze zarządzającej na różne reakcje na planowane działania.

Możliwości kierowania

Kiedy analiza problemu jest przygotowana, a scenariusze skutków planowanych zmian rozpisane, należy zadać sobie pytanie o autonomię podejmowanych działań. Wprowadzając jakieś zmiany w firmie nie zawsze ma się na wszystko wpływ. Pewne rzeczy po prostu się dzieją.

Na tym etapie dokonuje się podziału na czynniki:

• „kierowalne”, czyli takie które mogą podlegać wpływom i działaniom
• „niekierowalne”, czyli takie na które zarządzający wpływu nie mają.
  
  

Świadomość istnienia ich obu pozwoli łatwiej ominąć blokady i wyboje na drodze zmian.

Planowanie strategii i działań

Przy tworzeniu strategii wprowadzania zmian w firmie warto kierować się następującymi wskazówkami:

• dostosować działania do złożoności problemu
• szukać równowagi między stabilizacją a zmianą. Duże zmiany są uzasadnione tylko w sytuacjach kryzysowych lub przełomowych
• wprowadzać zmiany na małych obszarach firmy
• rozwiązując każdy problem uczyć się i rozwijać.
  
  

Wprowadzenie rozwiązania problemu

To etap końcowy. Tu warto s tworzyć system informacyjny, którego zadaniem będzie sprawowanie kontroli. To niezbędne narzędzie, żeby kontrolować i analizować wprowadzane zmiany i ich oddziaływanie na wiele obszarów firmy.

Epilog

Jak widać myślenie sieciowe jest metodą zarządzania bardzo czasochłonną. Wymaga analizy dużej ilości danych i rozpatrywania wszelkich możliwych skutków planowanych działań. Jednak jest to metoda idealnie pasująca do dzisiejszego biznesu, który jest bardzo skomplikowany, wymaga ogromnej wiedzy i umiejętności analitycznego myślenia.