Komunikacja a zarządzanie, rodzaje komunikacji w organizacji. Komunikacja nieformalna i formalna
Do najpopularniejszych nośników informacji należą: słowa, obrazy, gesty, dźwięki. Proces komunikacji mimo, iż wydaje się prosty to w istocie jest skomplikowany i narażony na wiele zniekształceń. Niektórzy menedżerowie twierdzą, że w 90% organizacji szwankuje właśnie komunikacja. Najczęstszym przejawem błędów komunikacyjnych jest brak klarownych informacji w doniesieniu do podejmowanych działań, celów co w ekstremalnych okolicznościach może przerodzić się w sytuacje konfliktowe.
Komunikacja ma kluczowe znaczenie w organizacjach w których trzeba radzić sobie z niepewnością oraz nie można pozwalać sobie na prostą rutynizację. Nadto im bardziej organizacja zorientowana jest na ludzi i idee, tym istotniejsza staje się komunikacja.
"To właśnie przez słowa menedżerowie zwracają się do ludzi, perswadują im pewne rzeczy, przekazują swoje wymagania, przypochlebiają się, podstępnie wymuszają, przydzielają obowiązki, oznajmiają o pewnych sprawach, debatują, obrażają, przyznają rację, naradzają się, pouczają, doradzają, narzekają, irytują, denerwują, poprawiają, uspołeczniają, rekrutują straszą, obiecują, nagradzają, potępiają i w końcu zwalniają z pracy."
Irwing Maugham
Proces komunikowania się w organizacji występuje w wielu formach, które można klasyfikować na podstawie różnych kryteriów. Jednym z podstawowych poziomów jest wyróżnianie komunikacji wewnętrznej i zewnętrznej. Przyjmując jako kryterium stopień formalizacji, wyróżniamy (Oleksyn, 2001a):
- KOMUNIKACJĘ FORMALNĄ
- KOMUNIKACJĘ NIEFORMALNĄ
W przypadku komunikacji formalnej mamy do czynienia z wymianą informacji dokonującą się w ramach oficjalnie istniejących kanałów informacyjnych, wyuczonych przez istniejącą strukturę organizacyjną. Komunikacja nieformalna odbywa się natomiast poza oficjalnymi kanałami i jest naturalnym uzupełnieniem komunikacji formalnej, nierzadko reakcją na jej mankamenty. Komunikacja formalna i komunikacja nieformalna mogą przebiegać w różnych kierunkach. (Aleksy Pocztowski , Zarządzanie Zasobami Ludzkimi, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2008, str.215)
Biorąc za podstawę kierunek komunikowania się możemy wyróżnić:
- KOMUNIKACJĘ PIONOWĄ (wertykalną) – to przede wszystkim komunikowane w dół od Zarządu poprzez różne szczeble zarządzania aż do pojedynczych pracowników.
W komunikacji pionowej istotną rolę odgrywają menedżerowie oraz i ich umiejętności komunikacyjne. Komunikacja pionowa to także komunikacja bezpośrednia od Zarządu do pracowników (np. Listy od Zarządu); - KOMUNIKACJĘ POZIOMĄ (horyzontalną) – mianem komunikacji poziomej można określić komunikację pomiędzy poszczególnymi jednostkami firmy. Komunikacja pozioma często przekłada się na integrację pracowników. Niezwykle ważny wpływ ma w tym przypadku kultura organizacyjna. Im bardziej dojrzała komunikacyjne jest firma tym wymaga mniej odgórnych działań. Komunikacja pozioma w organizacji może być wzmacniana poprzez takie narzędzia jak: platformy do pracy grupowej, fora dyskusyjne, bazy wiedzy itp.
- KOMUNIKACJĘ DIAGONALNĄ – ma miejsce, jeśli się odbywa między pracownikami z różnych komórek organizacyjnych i z różnych szczebli hierarchicznych.
- KOMUNIKACJĘ DOŚRODKOWĄ I OŚRODKOWĄ – to komunikacja odbywająca się między pracownikami zatrudnionymi w centrali i oddziałach firmy.
Zaprezentowane rodzaje komunikacji mają charakter porządkujący, a ich elementy występują w różnych spotykanych w praktyce sieciach komunikowania się. (Aleksy Pocztowski , Zarządzanie Zasobami Ludzkimi, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2008, str.215)
ZOBACZ NASZE SZKOLENIA:
Wybierz nasze szkolenia.
Dowiesz się m.in. jak budować zespół, jak wzmocnić motywację w sobie i organizacji, jak utrzymać najlepszych pracowników w firmie, jak skutecznie zarządzać projektami wg PMI.
KOMUNIKACJA POZIOMA A KOMUNIKACJA PIONOWA
Większa część komunikacji w organizacji ma charakter nie wertykalny, ale właśnie horyzontalny. W jej ramach należy zwrócić uwagę na różnice zachodzące pomiędzy komunikacją w obrębie jednostki organizacyjnej a komunikacją między jednostkami organizacyjnymi.
Podstawowe różnice pomiędzy komunikacją poziomą a komunikacją pionową
Kategorie różnicujące | Komunikacja pionowa | Komunikacja pozioma |
DEFINICJA | Wymiana informacji pomiędzy przełożonymi a podwładnymi w organizacji lub odwrotnie | Wymiana informacji pomiędzy poszczególnymi pracownikami w organizacji na tym samym poziomie hierarchii |
STOPIEŃ FORMALNOŚCI | Komunikacja pionowa jest bardziej formalna niż komunikacja pozioma. | Komunikacja pozioma może być zarówno formalna jak i nieformalna. |
FORMA PRZEKAZU INFORMACJI (nośnik informacji) | Informacje mogą być przekazywane zarówno pisemnie jak i ustnie, ale zazwyczaj przekazywane są w formie pisemnej. | Informacje częściej przekazywane są w formie ustnej. |
TAJNOŚĆ INFORMACJI | W tym przypadku powinna być utrzymana tajność informacji. | W przypadku komunikacji poziomej utrzymanie tajności może być trudne. |
CZAS PRZEPŁYWU/ PRZEKAZYWANIA INFORMACJI | Za sprawą formalnego łańcucha przepływu informacji potrzeba więcej czasu, aby przekazać wiadomość/ wiadomości. | Ze względu wykorzystywania formalnych i nieformalnych kanałów przekazywania informacji, informacje mogą być wymieniane szybciej niż w komunikacji pionowej. |