Różnice międzykulturowe – pigułka wiedzy

Różnice międzykulturowe - Kultura, natura ludzka i osobowość

Natura ludzka jest tym wszystkim co ludzkie istoty mają wspólnego, bez znaczenia czy ktoś jest rosyjskim profesorem, czy Aborygenem z Australii. Natura ludzka jest dziedziczona, zakodowana w naszych genach. Przejawia się możliwością odczuwania strachu, miłości, szczęścia, radości, wstydu, potrzebą przebywania z innymi.

Osobowość jednostki jest indywidualnym zbiorem cech osobowych, które nie muszą być współdzielone z innymi osobami. Osobowość oparta jest o rys charakterologiczny, który jest częściowo dziedziczony a częściowy wyuczony – zmodyfikowany pod wpływem doświadczeń własnych jak i grupowych.

Kultura – Software of the mind – kultura jest wyuczona, nie jest dziedziczona. Wywodzi się od społeczności, w której dana osoba przebywa. Kultura jest fenomenem społecznym, ponieważ wywodzi się z grupy, w której dana osoba przebywa. Kultura składa się z niepisanych reguł i zasad 'gry społecznej'. Kultura jest jak oprogramowanie dla umysłu jednostki, która została zaprogramowana przez otaczających ją członków grupy. Rodzice, szkoła, sąsiedztwo, praca, wszystkie te społeczności 'programują' osobę podczas jej życia.

Różnice kulturowe - badania

Na podstawie badań przeprowadzonych wśród pracowników IBM w latach 1967 – 1973 w 70 krajach, prof. Geert Hofstede wyodrębnił 50 państw do analizy międzykulturowej. Analiza ta zaowocowała uzyskaniem, w początkowym etapie, 4 wymiarów (różnice międzykulturowe), tj: Power Distance, Individualism, Masculinity i Uncertainity Avoidance. W kolejnym etapie prowadzenia badań, do zespołu dołączyły kolejne osoby, co doprowadziło do wyodrębnienia i dodania kolejnych 2 wymiarów tj: Long Term Orientation i Indulgence. Wszystkie 6 wymiarów tworzą razem model 6D.

Różnice międzykulturowe w wymiarach – Model 6D Hofstede

Power Distance – Dystans władzy
Określa relacje między przełożonymi i podwładnymi. Określa również stopień akceptacji dla nierówności społecznych, skłonność przełożonych do konsultacji z podwładnymi, czyli stopień autorytarności władzy, oraz oczekiwany stopień posłuszeństwa wobec rodziców, przełożonych i władzy.

Individualism - Kolektywizm i indywidualizm
Wyznacza proporcje między wagą przykładaną do dobra jednostki i grupy. W kulturach kolektywistycznych grupa popiera swoich członków w zamian za co oni pozostają lojalni wobec grupy. Nacisk kładziony jest na ‘My’. W kulturach indywidualistycznych istotą jest jednostka, obywatel, ‘Ja’. Od ludzi oczekuje się niezależności i samodzielności.

Masculinity - Kobiecość i męskość
Wysoki wynik (kultury męskie) wskazują, że społeczeństwo jest skupione na wzajemnej konkurencji, nastawione na osiąganie sukcesu, gdzie sukces zdefiniowany jest jako zwycięzca (męskie atrybuty).

Niski wynik (społeczeństwa kobiece) oznacza, że dominującą wartością w społeczeństwie jest dbanie o innych (atrybuty kobiece) i o jakość życia. Społeczeństwo kobiece to takie, w którym wychodzenie ‘przed szereg’ nie jest podziwiane.

Uncertainty Avoidance - Unikanie niepewności
Unikanie niepewności możemy zdefiniować jako stopień zagrożenia odczuwany przez członków danej kultury w obliczu sytuacji nowych, nieznanych, lub niepewnych. Innymi słowy określa ono stopień w jakim są oni skłonni zaakceptować nieprzewidywalność stosunków społecznych i niepewność przyszłości. Wysokie UAI związane jest też m.in. z wysokim poziomem niepokoju, publicznym okazywaniem emocji.

Long Term Orientation – Orientacja długoterminowa
W wymiarze tym chodzi przede wszystkim o rozróżnienie między długo i krótkoterminowym nastawieniem w życiu. Orientacja długoterminowa skupia się na przyszłości, a krótkoterminowa na teraźniejszości i przeszłości. Orientacja długoterminowa: – wytrwałość – kształtowanie relacji według statusu – zapobiegliwość – przedsiębiorczość – pragmatyzm – edukacja jako sposób przygotowania się na przyszłość. Orientacja krótkoterminowa: – ustatkowanie i równowaga – zachowanie „twarzy” – poszanowanie tradycji – odwzajemnianie pozdrowień, przysług i prezentów.


Indulgence – stosunek do zaspokajania potrzeb
Wymiar ten pokazuje stopień w jakim osoby kontrolują swoje pragnienia w oparciu o wartości według jakich zostały wychowani. Niski stopień na tej skali opisuje społeczności, które są powściągliwe, zachowawcze podczas gdy wysoki poziom obrazuje społeczeństwa, które żyją według zasady 'work hard – play hard' ciężko pracuję dobrze się bawię.

Model Lewisa jest najnowszym modelem, który zyskał uznanie na całym świecie, rozwijany w latach dziewięćdziesiątych i wydany w bestselerze Richarda Lewis'a, When Cultures Collide (1996), który w 1997 roku zdobył nagrodę US Book of the Month Award. Lewis odwiedził 135 krajów i pracując w ponad 20 z nich, doszedł do wniosku, że ludzie mogą być podzieleni na trzy główne kategorie, oparte nie na narodowości lub religii, ale na ZACHOWANIU. Nazwał te typologie Linear-active, Multi-active i Reactive.

Lewis uznał, że poprzedni badacze, gromadząc mnogość wymiarów wzbudziły ryzyko tworzenia zamieszania dla tych, którzy szukali jasności i precyzyjności. Ponadto podkreślił, że zainteresowanie ekspertów z dychotomiami północ / południe, mono-przewlekłą / polioksyjną, spowodowało, że pominęły lub ignorowały potężny wpływ azjatycki (obejmujący w rzeczywistości połowę ludzkości).

Nazwał tę kategorię behawioralną "Reaktywny", tworząc model zasadniczo trójstronny, przywołujący następujące cechy:

Liniowa czynną – składa na to: świat anglojęzyczny - Ameryka Północna, Wielka Brytania, Australia i Nowa Zelandia, a Europa Północna, w tym Skandynawia i kraje germańskie.

Reaktywna grupa znajduje się we wszystkich większych krajach w Azji, z wyjątkiem subkontynentu indyjskiego, który jest hybrydą.

Multi-czynne są bardziej rozproszone: Europa Południowa, kraje śródziemnomorskie, Ameryka Południowa, Afryki subsaharyjskiej, kultur i inne arabskie na Bliskim Wschodzie, w Indiach i Pakistanie oraz większości Słowian. Choć te kultury są szalenie zróżnicowane geograficznie i w ich religii, przekonań i wartości, mogą zostać zakwalifikowane jako grupa, podążająca za tym samym wzorem następujących cech i podobieństw, gadatliwość,  dramat, elokwencja, perswazja, wyrazisty język ciała, znaczenie religii lub wyznania, prymatu więzi rodzinnych, niskie społeczeństw powiernicze, niepunktualności, zmienna etyka pracy, zmienność , niedostateczne planowanie, zdolność do współczucia, kolektywizm, związku orientacji sytuacyjnej, prawdy, niechęć do biurokracji, towarzyskość, nepotyzm, pobudliwość, zmienności, poczucie historii, niepokoju ze ścisłej dyscypliny

Model Lewisa oparty jest na danych zaczerpniętych z badań przeprowadzonych nad 50.000 menedżerów.

Liniowa czynne:  świat anglojęzyczny - Ameryka Północna, Wielkiej Brytania, Australia i Nowa Zelandia, Europa Północna, w tym Skandynawia i kraje germańskie.

Reaktywna grupa znajduje się we wszystkich większych krajach w Azji, z wyjątkiem subkontynencie indyjskim, który jest hybrydą.

Grupa multi-czynna: Europa Południowa, kraje śródziemnomorskie, Ameryka Południowa, Afryka Subsaharyjska, kraje arabskie na Bliskim Wschodzie, w Indiach i Pakistanie oraz większości Słowian.

Uwaga: trzy typy są charakterystyczne, z których każdy posiada elementy behawioralne z dwóch pozostałych kategorii. Jest to kwestia, z których jeden jest dominujący.

Jak przygotować się do współpracy z partnerami biznesowymi z innych kręgów kulturowych – praktyczne wskazówki

• Pierwszy krok – bądź świadomy swoich własnych zachowań, wartości, sposobów i preferencji w jaki pracujesz. Pamiętaj to co jest 'normalne' dla ciebie, nie koniecznie jest normalne dla wszystkich.
• Postaraj się dowiedzieć wszystkiego co możliwe o zwyczajach, praktykach w miejscu pracy, dotyczących kraju pochodzenia osób, z którymi współpracujesz. Pamiętaj, że nie będziesz w stanie wiedzieć wszystkiego.
• Zwróć szczególną uwagę na swój własny stosunek i stosunek innych do następujących kwestii:
  
  • Relacje biznesowe (np.: w jaki sposób odnosisz się do osób starszych wiekiem i rangą / stanowiskiem)
  • Spotkania (np.: czy oczekujesz, że będziesz zaangażowany w proces decyzyjny)
  • czas (np.: czy punktualność i trzymane się terminów jest istotną wartością w twojej kulturze)
  • sposób komunikacji (np.: czy ludzie są szczerzy i bezpośredni / czy istnieje kultura dzielenia się informacjami)
  • wartości społeczne (np.: stosunek do ryzyka, 'strata twarzy', poczucie indywidualności, itp.)
• Zastanów się jakie pozytywne i negatywne skojarzenia mają twoi zagraniczni partnerzy biznesowi o twojej własnej kulturze.
  
  

Różnice kulturowe w etykiecie biznesowej

Wizytówki w Ameryce:

• Brak oficjalnego ceremoniału przy wymianie wizytówek.
• Wizytówka może być schowana do kieszenie zaraz po wymianie wizytówek.
• Nie należy rozdawać wizytówek ‘na lewo i prawo’, dobrze jest najpierw poprosić o wizytówkę osobę, z którą rozmawiamy.
• W dobrym zwyczaju jest odwzajemnienie się wizytówką, jeśli ktoś nam wręcza swoją jako pierwszy. Można użyć zwrotu ‘May I give you my card’
• Jeśli otrzymujemy wizytówkę dobrze jest spojrzeć na nią i powiedzieć coś co przykuje naszą uwagę. W ten sposób okazujemy zainteresowanie.
• W Stanach Zjednoczonych dozwolone jest pisanie na wizytówce (na odwrocie) W dobrym stylu jest zapytanie o pozwolenie.
• W sytuacjach prywatnych, wizytówki raczej nie są używane.
  
  

Zachowanie przy stole - wersja amerykańska:

• Nóż w prawej ręce, widelec w lewej. Noża używamy tylko do odkrajania kęsów, które później wkładamy do ust przy pomocy samego widelca. Po odkrojeniu kęsa, nóż odkładamy na prawy brzeg talerza a widelec przekładamy do prawej ręki. Kiedy jemy widelcem lewa ręka spoczywa na kolanie.
• Lewa ręka lub łokieć na stole uważa się za niestosowne.
• Serwetkę rozkładamy na kolanach.
• W przypadku, gdy odchodzimy od stołu na chwilę, serwetkę kładziemy luźno złożoną po prawej lub lewej stronie talerza. Nie należy kłaść serwetki na krześle.
• Jeśli na chwilę odchodzimy od stołu, sztućce zostawiamy w następujący sposób: nóż odkładamy na brzegu talerza skierowany ostrzem do wewnątrz – w takiej samej pozycji, kiedy nie jest używany do krojenia. Widelec spoczywa podobnie jak według zasad kontynentalnych tj. na godzinie 4:20 wskazując godzinę 10 czubkami ku górze – wersja kontynentalna czubkami ku dołowi.
• Po skończonym posiłku odkładamy serwetkę na wpół złożoną po lewej stronie posiłku. Sztućce układamy podobnie jak w Polsce z jedną różnicą, widelec kładziemy czubkami skierowanymi ku górze.
• W Stanach Zjednoczonych powszechną praktyką jest zostawianie napiwku w restauracji, w których jest kelner. Wysokość napiwku powinna być zawarta w przedziale 15% – 20%. Dodatkowo należy zwrócić uwagę na fakt, że ceny w amerykańskich restauracjach podawane są bez podatku od sprzedaży który, w zależności od stanu, może wynieść od 0% do ponad 10%. Może zatem się zdarzyć, że cena posiłku w restauracji w stosunku do ceny w menu jest wyższa o nawet 30% - uwzględniając napiwek i podatek.