Bariery komunikacyjne w kontakcie z pracownikami. Bariery poznawcze

Bariery komunikacyjne w kontakcie z pracownikami. Bariery poznawcze

W trakcie komunikacji z pracownikami może pojawić się cały szereg czynników zniekształcają­cych lub zakłócających komunikację, które mogą mieć różnorodne przyczyny. Dzieje się tak, ponieważ proces komunikacji jest wieloetapowy, biorą w nim udział co najmniej dwie osoby, które nadają i odbierają komunikaty w różnych warunkach zewnętrznych. Posiadając wiedzę na temat barier komunikacyjnych, możesz zweryfikować, czy pojawiają się one w Twoich kontaktach z pracownikami. Świadomość popełnianych błędów jest pierwszym krokiem do tego, aby usprawniać porozumiewanie się z innymi.

BARIERY POZNAWCZE
Generalizowanie
Wyciąganie zbyt pochopnych wniosków na podstawie własnej wiedzy i doświadczenia, bez odwołania się do innych źródeł informacji. Skutkiem tego mogą być twierdzenia typu:
„Wszyscy pracownicy są mało zaangażowani”.

Posługiwanie się nastawieniami i stereotypami w ocenie innych  
To nasze nastawienia i oczekiwania, które często blokują porozumienie. Osoba kierująca się stereotypami, utrudnia prowadzenie dialogu ze względu na sztywne myślenie, np.:
„Kobiety z dziećmi mało angażują się w swoją pracę”.

Nadmierne przekonanie o posiadaniu racji
To tendencja do forsowania swoich racji za wszelką cenę, bez słuchania pracownika. Taka postawa przejawia się w sposobie myślenia, np.:
„Doskonale wiem, co chce powiedzieć”.
Wyraża się również w zachowaniach zakłócających, np.: kończeniu za rozmówcę, przerywaniu, wtrącaniu, dawaniu „dobrych rad”. Zachowania tego typu mogą irytować podwójnie, ponieważ:
ktoś nie stosuje się do zasad kultury dialogu,
ktoś narzuca swoje racje.
Menadżer zachowujący się w ten sposób może być odebrany jako dominujący i zamknięty na dyskusje.

Selektywność percepcji
Polega na wybiórczym  słuchaniu. Koncentrujemy się tylko na tych informacjach i wiadomościach, które z naszego punktu widzenia są ciekawe, ważne, potrzebne, bądź są dla nas pozytywne.
W praktyce zakłócenie to polega też na unikaniu odbioru konkretnych informacji, przede wszystkim tych krytycznych, nieprzyjemnych czy zagraża­jących dla naszej samooceny. Osoba, która stosuje tego typu barierę, z całej wypowiedzi zapamiętuje tylko wyselekcjonowane treści pod kątem określonego kryterium, na podstawie których formułuje całościowe wnioski. Jeśli jakiś komunikat jest ważny, przechowywany jest w pamięci, natomiast inne treści są szybko odrzucane. Filtrując wypowiedzi rozmówcy, człowiek pomija pewne informacje tak, jak by nigdy nie zostały one wypowiedziane.
Np.: pracownik zapamiętuje tylko te informacje, z którymi się zgadza i które nie godzą w jego przekonanie na własny temat.

Dialog wewnętrzny
Polega na uruchamianiu ciągu skojarzeń związanych z tym, co usłyszeliśmy od rozmówcy, wynikający ze znudzenia tematem i zniecierpliwienia rozmową. W tym przypadku zamiast słuchać rozmówcy, angażujemy się w dialog wewnętrzny i pogrążamy we własnych myślach.

Przejaskrawianie
To koncentrowanie się na pewnych treściach i przypisywanie im wagi niewspółmiernej do ich realnego znaczenia. Wyolbrzymianie polega na skupianiu się na określonych elementach z przeświadczeniem, że ich rola jest bardzo ważna, co nie pokrywa się z rzeczywistością. Takie zachowania zakłócające pojawiają się szczególnie w przypadkach, gdy poruszone zostają drażliwe, niewygodne kwestie.

Nastawienie do rozmówcy
Wynika często z efektu uprzedzenia, np.: słyszeliśmy, że osoba z którą jesteśmy umówieni, jest despotyczna. Idąc na rozmowę z tą osobą, często mamy wyrobioną opinię na jej temat i zachowujemy się wobec niej w określony sposób. Pamiętamy jednak, aby nie kierować się opiniami innych osób, gdyż każdy z nas odbiera innych ludzi na swój sposób.

Ocenianie
Bariera ta pojawia się w szczególności u osób, które przywiązują dużo wagi do pierwszego wrażenia − szczególnie tego negatywnego. Negatywne oceny mają ogromną moc. Jeśli na samym początku kontaktu ocenimy kogoś jako mało kompetentnego, nie koncentrując się na tym, co ma do powiedzenia, to później z reguły utwierdzamy się tylko w swoim przekonaniu. Osądy powinny być formułowane po wysłuchaniu naszego rozmówcy. Osoby myślące w ten sposób, w trakcie rozmowy nie mogą oprzeć się pokusie ciągłego wartościowania zachowania partnera w kategoriach np.: dobre – złe, mądre – głupie, ciekawe – mało interesujące.

Gotowe odpowiedzi
Są osoby, które podczas słuchania partnera układają w myślach swoją wypowiedź bądź odpowiedź na pytanie, które niebawem może paść. W takiej sytuacji cała uwaga skoncentrowana jest na przygotowywaniu własnego komunikatu. Myślimy, co powiedzieć oraz jakich treści użyć, aby nasza wypowiedź była czytelna i sensowna. Człowiek w takich okolicznościach próbuje stworzyć pozory zainteresowania i zaangażowania w rozmowę. Nie zawsze jest to jednak możliwe, ponieważ trudno jest pogodzić te dwa równoległe procesy, zwłaszcza  w sytuacji, gdy przygotowywana w myślach odpowiedź jest złożona i skomplikowana.