Badanie i ocenianie szkoleń – kilka słów o ewaluacji

 
Badanie i ocenianie szkoleń - kilka słów o ewaluacji

Ewaluacja jest jednym z najważniejszych i najskuteczniejszych sposobów na sprawdzenie, czy dane szkolenie spełnia wymagania uczestników. Ewaluacja jako analiza potrzeb szkoleniowych kojarzy się większości osób wyłącznie z ankietowaniem. Czy tak jest w rzeczywistości?

Ewaluacja projektu - zacznijmy od zdefiniowania podstaw

Ewaluacja szkolenia lub innego działania (często o charakterze edukacyjnym np. warsztatów, zajęć grupowych itp.) polega na regularnym badaniu wartości i cech konkretnego programu, zajęć lub przedmiotu. Przeprowadza się ją w oparciu o ściśle określone kryteria, aby usprawnić dany proces, wprowadzić bardziej skuteczne działania lub poprawić produkt.

Do wspomnianych kryteriów, które może zawierać np. ewaluacja projektu edukacyjnego zalicza się:

• efektywność – określa w jaki sposób zasoby lub środki zostały przekształcone w konkretne efekty,
• trafność – sprawdza, czy cele szkolenie są zgodne z wymaganiami uczestników,
• skuteczność – pozwala zbadać na ile szkolenie osiągnęło zamierzone cele
• trwałość – mówi o tym, czy i jak efekty szkolenia będą trwały po jego zakończeniu

Analiza potrzeb szkoleniowych – ankieta ewaluacyjna szkolenia jako podstawa wiedzy

Najczęściej stosowanym sposobem na zdobycie informacji od uczestników o szkoleniu. Co takiego możemy zmierzyć z jej pomocą? Przede wszystkim możemy określić trzy podstawowe aspekty: opinię, wiedzę i postawę. Dziedziny te pozwalają zbadać, czy dane zajęcia były właściwie przygotowane pod kątem merytorycznym, organizacyjnym, czy były ciekawe i przydatne dla kursantów.

Jak powinna być zbudowana ankieta?

Choć ankieta zazwyczaj wygląda dość niepozornie – jest to raptem kilka pytań zamkniętych oraz otwartych, to przygotowanie jej zalicza się do kluczowych etapów ewaluacyjnych, od którego w głównej mierze zależy jakość odpowiedzi do późniejszej analizy.

Od samego początku powinno być ściśle określone jakie kryteria chcemy zbadać i zmierzyć, stosując konkretne pytania. Możemy sprawdzać, jak uczestnicy oceniają trenera, czy zakres wiedzy, prezentowanej podczas zajęć jest odpowiedni i przydatny dla nich.

Zbudowanie dobrych pytań, jak również właściwej skali odpowiedzi w przypadku pytań zamkniętych, pozwalają na precyzyjne przygotowanie ankiety, które w znaczący sposób poprawia możliwość późniejszej analizy danych, a także wyciągania z nich wniosków na przyszłość i doskonalenia szkoleń. To przecież jest podstawowym celem ewaluowania – doskonalenie, a nie zbieranie kolejnych dokumentów w firmowych segregatorach.

W przypadku ewaluacji najczęściej przeprowadza się badania ilościowe i jakościowe.

Badania ilościowe pomagają znaleźć odpowiedź na pytanie: „ile?” (np. „ile osób wzięłoby udział w kolejnym szkoleniu z tego cyklu?”). To najprostsza forma ankietowania, która zazwyczaj nie nastręcza większych problemów.

Badania jakościowe z kolei pojawiają się, gdy pragniemy odnaleźć odpowiedzi na pytania typu: „jak?” i „dlaczego?”. Są one fenomenalnym narzędziem do badania emocji, mechanizmów postępowania oraz motywów działania. Służą określaniu zachowań, postępowania, przedstawiają wzory myślenia i reguły działania ludzi.

Nie tylko ankieta ocena szkolenia

Choć utarło się, że słowa „ewaluacja” i „ankieta” stały się niemal synonimami, warto pamiętać, że sama ankieta to wyłącznie jedno z narzędzi, dzięki którym możliwa jest ewaluacja szkolenia. Do innych narzędzi zalicza również: obserwację zachowania uczestników, analizę dokumentów, a także obiektów wytworzonych przez kursantów w trakcie zajęć.

Analiza potrzeb szkoleniowych – pierwszy krok do dalszej pracy

Ewaluacja, którą przeprowadza się pod koniec warsztatów lub szkolenia, pozwala zbadać wiele elementów – zarówno merytorycznych, jak i emocjonalnych. Oprócz sporej wiedzy na temat kursantów, odsłania również mocne i słabe strony samych zajęć. To świetny materiał do dalszej pracy i udoskonalania produktu szkoleniowego. Dodatkowo, przy odpowiednio zadanych pytaniach, można dowiedzieć się, jakie są dokładnie potrzeby szkoleniowe ankietowanych, co z kolei wpływa na dopasowanie oferty zajęć dokładnie do zapotrzebowania rynkowego.