Zmiany w transporcie drogowym. Ustawa o transporcie drogowym

Zmiany w transporcie drogowym (Ustawa o transporcie drogowym 2018)

Wzrost kar nakładanych na przewoźników podczas kontroli drogowych, pojawienie się nowych sankcji i zmiana trybu nakładania kar na osoby zarządzające transportem – to najważniejsze zmiany w ustawie o transporcie drogowym.

Znowelizowane przepisy, wprowadzone ustawą z dnia 5 lipca 2018 r. o zmianie ustawy o transporcie drogowym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r., poz. 1481 z późn. zm.) w zasadzie obowiązują od dnia 3 września 2018 r., ale z wyjątkami (o tym poniżej).

Skąd w ogóle zmiany w ustawie? Powodem jest konieczność dokonania prawidłowej implementacji prawa Unii Europejskiej. Konkretnie, zmiany ustawy wynikają z konieczności wypełnienia przez Polskę zobowiązań nałożonych przez rozporządzenie Komisji (UE) 2016/403 z dnia 18 marca 2016 r.

Słowniczek

Ustawa zmieniająca dodała nowe definicje – pojęć „operacji transportu intermodalnego” i „wysyłającego”. Uporządkowano treść przepisu (art. 4 pkt 22) zawierającego katalog aktów prawnych dotyczących obowiązków lub warunków przewozu drogowego. Celem tych zmian było dostosowanie uprawnień kontrolnych Inspekcji Transportu Drogowego do obowiązujących przepisów unijnych regulujących konstrukcję i zasady działania urządzeń rejestrujących stosowanych w przewozie drogowym. Uwzględniono też możliwości kontroli szczegółowych warunków technicznych, które te urządzenia powinny spełniać.

Znaczenie dobrej reputacji (Ustawa o transporcie drogowym 2018)

Zmianą objęte zostały przepisy dotyczące spełniania przez określone podmioty wymogu dobrej reputacji. Wymóg dobrej reputacji określonego ustawą podmiotu oznacza, że nie może on być skazany za poważne przestępstwa ani nie mogą na nim ciążyć sankcje za poważne naruszenia. Sprecyzowano, jakie podmioty mogą być stronami w postępowaniu administracyjnym w przedmiocie spełnienia tego wymogu; to: przewoźnik drogowy, zarządzający transportem drogowym towarów lub osoba fizyczna uprawniona do wykonywania zadań zarządzającego transportem w imieniu mikroprzedsiębiorcy. Określono, jakie naruszenia mogą być podstawą wszczęcia postępowania w stosunku do przewoźnika drogowego (poprzednio: „przedsiębiorcy”). Dodano przepis, na mocy którego za najpoważniejsze naruszenie, poważne naruszenie lub bardzo poważne naruszenie, popełnione przez kierowce odpowiadać będzie każdorazowo przewoźnik drogowy (art. 7d ust. 1a). Chodzi przy tym o naruszenia określone w:

• załączniku nr 1 do ustawy,
• załączniku nr 1 do ustawy o przewozie towarów niebezpiecznych.

Deklaracja w transporcie intermodalnym

W przypadku wykonywania operacji transportu intermodalnego podmiot wysyłający został zobowiązany, na mocy nowego przepisu (art. 31a), do sporządzenia deklaracji określającej masę kontenera albo nadwozia wymiennego. Wysyłający przekazuje deklarację przewoźnikowi drogowemu. Przewoźnik drogowy z kolei ma obowiązek okazania deklaracji na żądanie uprawnionego organu kontroli.

Ustawa o transporcie drogowym. Rejestr Elektroniczny

Znowelizowano przepisy dotyczące Krajowego Rejestru Elektronicznego Przedsiębiorców Transportu Drogowego. Zmiany w tym zakresie podyktowane są koniecznością zapewnienia prawidłowego funkcjonowania rejestru. W związku z tym przepisy zostały uzupełnione i doprecyzowane. Przewidziane ustawą ewidencje zostały uzupełnione nowymi przepisami, określającymi dane gromadzone w ewidencjach. I tak, w ewidencji przedsiębiorców, którzy posiadają zezwolenie na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego, obok dotychczasowych elementów, gromadzi się dane określające daty: udzielenia posiadanego zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego, zmiany statusu zezwolenia, utraty dobrej reputacji. Dane dotyczące osoby zarządzającej transportem zostają poszerzone o rodzaj posiadanego certyfikatu kompetencji zawodowych i  datę utraty dobrej reputacji. Uporządkowano katalog pozostałych danych dotyczących osób zarządzających transportem. Rodzaj posiadanego certyfikatu kompetencji zawodowych i datę utraty dobrej reputacji zamieszcza się również wśród danych osoby fizycznej uprawnionej do wykonywania zadań zarządzającego transportem w imieniu mikroprzedsiębiorcy.

Podobnie uporządkowany i uzupełniony został katalog danych gromadzonych w ewidencji poważnych naruszeń. Przepis (art. 82h) obowiązuje od dnia 4 listopada 2018 r.

Ustawa o transporcie drogowym. Jakie informacje z ewidencji nie są jawne?

Dane zawarte w ewidencji przedsiębiorców, którzy posiadają zezwolenie na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego są co do zasady jawne i publicznie dostępne. Nowelizacja ustawy o transporcie drogowym wprowadziła nowe wyłączenia od tej jawności (obok daty i miejsca urodzenia oraz adresu zamieszkania osoby zarządzającej transportem i osoby  fizycznej uprawnionej do wykonywania zadań zarządzającego transportem w imieniu mikroprzedsiębiorcy).

Nie są obecnie jawne również dane dotyczące:

• daty utraty dobrej reputacji przedsiębiorcy, osoby zarządzającej transportem lub osoby  fizycznej uprawnionej do wykonywania zadań zarządzającego transportem w imieniu mikroprzedsiębiorcy,
• daty i miejsca urodzenia przedstawiciela prawnego przedsiębiorcy.
  Na wniosek uprawnionego podmiotu udostępniane są dane dotyczące:
• daty utraty dobrej reputacji przedsiębiorcy,
• daty i miejsca urodzenia przedstawiciela prawego przedsiębiorcy,
• daty i miejsca urodzenia, adresu zamieszkania i daty utraty dobrej reputacji osoby zarządzającej transportem,
• daty i miejsca urodzenia, adresu zamieszkania i daty utraty dobrej reputacji osoby fizycznej uprawnionej do wykonywania zadań zarządzającego transportem w imieniu mikroprzedsiębiorcy,
  a także wszystkie dane zgromadzone w ewidencji poważnych naruszeń. Przepis (art. 82j) w nowym brzmieniu obowiązuje od dnia 4 listopada 2018 r.

Dane przekazywane do Komisji Europejskiej

Rozszerzono zakres danych, które Główny Inspektor Transportu Drogowego przekazuje do Komisji Europejskiej. Obecnie, niezależnie od wcześniejszych obowiązków, zobowiązany jest do przekazywania danych dotyczących przeprowadzonych kontroli mas pojazdów lub zespołów. Dane te są przekazywane  co dwa lata, w terminie do 30 września roku następującego po zakończeniu okresu sprawozdawczego.

Główny Inspektor Transportu Drogowego opracowuje takie sprawozdanie na podstawie zbiorczej informacji dotyczącej kontroli mas pojazdów lub zespołu pojazdów w zakresie liczby przeprowadzonych kontroli oraz liczby pojazdów lub zespołów pojazdów, w przypadku których wykryto przeciążenia. Informacje te z  kolei przekazują Inspektorowi: Komendanci Główni Policji i Straży Granicznej, Szef Krajowej Administracji Skarbowej oraz wojewódzki inspektor transportu drogowego.

Nowy przepis (art. 90c) obliguje wojewódzkiego inspektora do takiego planowania i organizowania kontroli dotyczących mas pojazdów lub zespołów pojazdów, aby obejmowały one co najmniej 5% ogólnej liczby kontroli w zakresie przewozu drogowego, realizowanych w każdym roku kalendarzowym.

Ustawa o transporcie drogowym. Taryfikator kar

Poważnym zmianom uległy przepisy o charakterze sankcjonującym. Wprowadzono odpowiedzialność administracyjną zarządzającego transportem drogowym, osoby fizycznej uprawnionej do wykonywania zadań zarządzającego transportem w imieniu mikroprzedsiębiorcy, a także każdej innej osoby wykonującej czynności związane z przewozem drogowym.

Zmienił się, co najistotniejsze z punktu widzenia zainteresowanych podmiotów, taryfikator kar. Uporządkowano regulację dotyczące wysokości kar nakładanych na zarządzającego transportem drogowym towarów, osobę zarządzającego w imieniu mikroprzedsiębiorcy, a także inną osobę wykonującą czynności związane z przewozem drogowym.

Chodziło o to, by kary pieniężne za poszczególne naruszenia były odpowiednie do kategorii naruszeń. Wysokość niektórych kar została podwyższona – tu argumentem była konieczność ochrony rodzimego rynku przewozów drogowych i wzmocnienie przeciwdziałania „szarej strefie” w przewozach drogowych. Najsurowsze kary przewidziano za brak uprawnień w transporcie drogowym towarów oraz niepoddanie się kontroli. Wysokości grzywien za poszczególne naruszenia określa zmieniony Załącznik nr 1, zaś zmieniony Załącznik nr 3 i dodany Załącznik nr 4 określając wysokość kar pieniężnych za poszczególne naruszenia.

Dodano przepisy, zgodnie z którymi:

• czyn będący jednym z naruszeń wymienionych w załączniku nr 3 i 4 do ustawy, wyczerpujący jednocześnie znamiona wykroczenia albo przestępstwa, podlega wyłącznie sankcjom określonym w przepisach o odpowiedzialności administracyjnej;
• przewidziano wysokość kary pieniężnej dla wysyłającego w przypadku nieprzekazania przewoźnikowi drogowemu deklaracji określającej masę kontenera albo nadwozia wymiennego albo przekazanie deklaracji zawierającej dane niezgodne ze stanem rzeczywistym,
• przewidziano wysokość kary pieniężnej dla przewoźnika drogowego wykonującego operację transportu intermodalnego, gdy nie okazuje uprawnionym organom kontroli całej odpowiedniej dokumentacji przekazanej przez wysyłającego

Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (t.j. Dz. U. z 2017 r., poz. 2200 z późn. zm.)
Ustawa z dnia 5 lipca 2018 r. o zmianie ustawy o transporcie drogowym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r., poz. 1481).